Interview met de Binnenvest

In gesprek met Samantha, persoonlijk begeleider bij De Binnenvest.

Samantha: "Bewoners laten niet snel iemand toe, maar dat betekent niet dat ze geen behoefte hebben aan contact."

Wie zijn de bewoners van een scheef huisje?

“Dé bewoner van een scheef huisje bestaat niet. Iedereen is anders. Man, vrouw, jong, oud, elke bewoner heeft andere problemen en hulpvragen. Vaak hebben ze wel een bepaalde sociale onhandigheid.

Bewoners hebben te maken (gehad) met verslavingen, psychische aandoeningen of ze hebben een lichte verstandelijke beperking. Soms is het een combinatie daarvan."

Waarom passen deze mensen niet goed in gewone woonwijken?

“Door verschillende persoonlijke omstandigheden passen bewoners van scheve huisjes nog niet, of niet meer, goed in een reguliere woonwijk. Vaak hebben ze veel meegemaakt en zijn ze het vertrouwen in mensen en het (zorg)systeem kwijtgeraakt.

Hierdoor lukt het niet goed om rekening te houden met buren of buurtbewoners. Ze hebben bijvoorbeeld een ander dag- en nachtritme of draaien hard muziek.

Het feit dat de bewoners van de scheve huisjes minder hoeven na te denken over sociale interacties en hoe daarop te reageren, maakt dat ze tot rust komen en beter kunnen werken aan hun herstel.

Ze laten niet snel iemand toe, maar dat betekent niet dat ze geen behoefte hebben aan contact. Het duurt soms alleen wat langer om vertrouwen te winnen.”

Hoe worden bewoners geselecteerd voor een scheef huisje?

“Een speciale afdeling binnen De Binnenvest, Toegang en Traject, bepaalt vooraf wie waar kan wonen. Deze selectie doen zij heel zorgvuldig. Alleen mensen die zelfstandig kunnen wonen, komen in aanmerking om in een scheef huisje te wonen. Een belangrijke voorwaarde is dat mensen geen gevaar vormen voor zichzelf of anderen. Daarnaast moeten ze zich begeleidbaar opstellen en meewerken aan budgetbeheer.”

Wat kunnen bewoners verwachten in een scheef huisje?

“Bewoners van scheve huisjes worden intensief begeleid. We zien de bewoners regelmatig en zijn 24/7 bereikbaar in geval van nood. De hulpvraag verschilt per bewoner en onze begeleiding is daardoor heel divers. De ene keer ga je mee naar de verslavingszorg of voedselbank, de andere keer help je kleding regelen, of een indicatie aanvragen.

Bewoners sluiten een zorgovereenkomst af waarin verplichte zorg en huisregels staan. Ze moeten zich aan deze afspraken houden.”

Hoe zit het met overlast en veiligheid voor de omgeving?

“Belangrijkste voorwaarde om iemand in een scheef huisje te plaatsen is dat hij of zij geen gevaar mag vormen voor zichzelf of de omgeving.

Daarnaast houd je als begeleider goed contact met buren en buurtgenoten. Wanneer overlast wordt ervaren, gaan we met de bewoner in gesprek. We hebben ook korte lijnen met de gemeente en (wijk)politie. Vanuit De Binnenvest is er een teamlid dat vast aanspreekpunt is voor de buurt.”

Wat zijn de ervaringen met scheve huisjes in Nederland?

“De Binnenvest heeft veel ervaring met scheve huisjes, o.a. in de gemeenten Leiden, Hillegom en Alphen aan de Rijn. Onze ervaring is, evenals de landelijke bevindingen in steden als Tilburg, Nijmegen, Utrecht en Amsterdam, zeer positief. Niet alleen bewoners, maar ook gemeenten, woningcorporaties en hulpverleners zijn positief over deze aanpak.”

Zijn er evaluaties die deze ervaringen ondersteunen?

“Evaluatieonderzoeken, zoals die van de SEV in 2010, concluderen dat scheve huisjes aanzienlijk kunnen bijdragen aan het verminderen van burenoverlast. Dit komt doordat kwetsbare bewoners hier geschikte huisvesting vinden zonder sociale prikkels, waardoor ze geen of nauwelijks overlast veroorzaken in de omliggende wijken.”

Hoe ervaren bewoners zelf deze woonvorm?

“Studies in Denemarken tonen aan dat deze woningen voor velen een stabiele toevlucht bieden en een waardevol alternatief zijn voor een leven op straat. Bewoners ervaren een aanzienlijke verbetering van hun levenskwaliteit en laten vaak positieve gedragsveranderingen zien. Bovendien kunnen velen van hen weer controle krijgen over hun eigen leven.

Niet elke bewoner is overigens onverdeeld positief. Zij hebben ook veel last van de stigma’s die rond deze woonvorm hangen. 'Aso-containers' of ‘voor uitschot van de maatschappij’ stond er dan in de krant. Dat wil niemand zijn, en ook deze mensen niet. De meeste bewoners zijn blij dat ze een dak boven het hoofd hebben, maar veel hopen toch ook ooit nog in een ‘gewone’ woning te kunnen wonen.”

Hoe zie jij als begeleider deze woonvorm?

“Ik zie de scheve huisjes echt als een hele mooie kans voor mensen die tussen wal en schip zijn geraakt. Het zijn mensen voor wie geen hapklaar zorgplan neer te leggen is. Het is maatwerk dat deze mensen uit dat gat kan trekken. Het zijn kleine stapjes, maar het is zo geweldig om te zien hoe iemand opknapt. Ook als buurtbewoner lijkt het me mooi om dat te zien. Je kunt echt iets voor elkaar doen.”